પશુઓ માટે સારો ચારો દૂધ ઉત્પાદનમાં વધારો કરે છે. આ સાથે પશુઓનું સ્વાસ્થ્ય પણ ખૂબ સારું રહે છે. રોગો ઓછા થાય છે. આજના સમયમાં પશુઓ માટે ઘાસચારાની સમસ્યા થોડી મુશ્કેલ બની રહી છે. બદલાતા હવામાન અને ઘટતી પ્રજનન ક્ષમતાને કારણે દેશના ઘણા ભાગો એવા છે જ્યાં પશુઓ માટે ઘાસચારાની વ્યવસ્થા કરવી ખૂબ જ મુશ્કેલ બની ગઈ છે. મહારાષ્ટ્ર રાજ્યમાં એવા ઘણા જિલ્લાઓ છે જ્યાં સમયસર વરસાદ અને પાણીના અભાવને કારણે ઘાસચારાની ઉપલબ્ધિ ખૂબ જ મુશ્કેલ બની રહી છે. અને આ સમસ્યાના કારણે ઘાસચારો પણ મોંઘો થઈ રહ્યો છે. અને પશુપાલકોને પણ આમ કરવાની ફરજ પડી રહી છે. દૂધના દરમાં વધારો કરવો પડશે.
પશુઓને લીલા ચારાની વધુ જરૂર પડે છે
પશુઓ માટે સૂકા ચારાની સાથે લીલા ચારાની વ્યવસ્થા કરવી ખૂબ જ જરૂરી છે. લીલા ચારામાં તે પોષક તત્વો હોય છે. જે પશુઓમાં દૂધ ઉત્પાદન અને સ્વાસ્થ્ય લાભ માટે જવાબદાર છે. અને નવેમ્બર અને ડિસેમ્બર મહિનામાં લીલા ચારાની ભારે અછત સર્જાય છે. આ પછી ધીમે ધીમે હવામાન અને ચોમાસામાં બદલાવના કારણે લીલા ઘાસચારાની ઉપલબ્ધતા વધવા લાગે છે. જેના કારણે પશુઓ માટે પૂરતા પ્રમાણમાં ઘાસચારો ઉપલબ્ધ છે.
પ્રાણીઓ આ ચારેયને ખૂબ જ ઉત્સાહથી ખાય છે.
બરસીમ, સરસવ, ઓટ્સ, મકાઈ અને જુવારને પ્રાણીઓ લીલા ચારા તરીકે ખૂબ જ ઉત્સાહથી ખાય છે. તેની સાથે જ તેમાં મોટી માત્રામાં પૌષ્ટિક તત્વો પણ હોય છે. જે પ્રાણીઓના શરીરમાં પોષક તત્વોની ઉણપને પૂરી કરે છે. પશુપાલકો ઉનાળા અને વરસાદની ઋતુમાં જુવાર, બાજરી, મકાઈ, એમપી ચારી, સુદાન, હાઇબ્રિડ કાઉપી અને શિયાળામાં બરસીમ, ઓટ્સ, સરસવ, ગાજર, સલગમ, ચાઇનીઝ કોબી વગેરે ઉગાડી શકે છે. એક મહિનાના અંતરે જરૂરિયાત મુજબ નાના વિસ્તારમાં વાવણી કરીને આખું વર્ષ લીલો ચારો મેળવી શકાય છે.
બરસીમ ચારો ખૂબ જ પૌષ્ટિક છે
જાનવરોને બરસીમ ખવડાવવાથી તેમના શરીરમાં પ્રોટીનની ઉણપ પૂરી થાય છે. જેના કારણે દૂધમાં પણ વધારો જોવા મળી રહ્યો છે. બરસીમ ઉગાડવાથી લાંબા સમય સુધી લીલો ચારો મળે છે. રવિ સિઝનમાં લીલા ચારા તરીકે બરસીમ મુખ્ય પાક છે. આ સાથે રવી સિઝનમાં મુખ્ય ચારા પાક તરીકે ઓટ્સ પણ ઉગાડી શકાય છે. પ્રાણીઓ પણ આને ઉત્સાહથી ખાય છે. તેમાં ઘણા બધા પૌષ્ટિક તત્વો પણ હોય છે. જે પ્રાણીઓ માટે ફાયદાકારક છે.
બરસીમ કેવી રીતે વાવવા
બરસીમ વાવણી માટે, ખેતરને સારી રીતે ખેડ્યા પછી, ખેતરમાં પાણી ભરો અને બીજ છંટકાવ કરો. જેમાં 8 થી 10 ટન ગોબર ખાતર, 8 કિલો નાઈટ્રોજન (યુરિયા 18 કિગ્રા) અને ફોસ્ફેટ 32 કિલો પ્રતિ એકર નાખવું પડે છે. બરસીમ પાક માટે સુધારેલ બિયારણનો ઉપયોગ કરવો વધુ સારું છે. તેમાં વરદાન, મસ્કવી, બુંદેલ બરસીમ 2 અને 3 જેવી ઘણી જાતો છે. જેના માટે પ્રતિ એકર 10 થી 12 કિલો બિયારણ વાપરી શકાય છે.
આ જુઓ:- Farming Techniques: આ ખાસ પાકની ખેતી શરૂ કરીને 6 મહિનામાં ચાર ગણો નફો કમાઓ.